مراقبت از زخم‌ جراحی باز

بعد از عمل جراحی، گاهی اوقات پیش می‌ آید که زخم به‌ طور کامل بسته نمیشود و یا حتی بعد از بخیه دوباره باز می‌شود. این اتفاق می‌تواند نگران‌ کننده باشد، اما جای نگرانی نیست؛ چون اگر درست از زخم مراقبت شود، به خوبی و بدون عوارض جدی ترمیم خواهد شد. زخمهای باز ممکن است به خاطر تصمیم پزشک برای بهتر شدن روند ترمیم باز گذاشته شوند، یا اینکه به دلیل عفونت یا مشکلات دیگر بسته نشوند. در هر صورت، مراقبت درست از این زخم‌ها کلید پیشگیری از عفونت و کمک به بهبود سریعتر است. در ادامه، همه نکاتی که باید درباره نگهداری و مراقبت از زخم جراحی باز بدانید را قدم‌ به‌ قدم توضیح میدهیم.

انواع زخمهای جراحی باز

برای مراقبت از زخم جراحی باز باید بدانید که زخمهای باز پس از جراحی می‌توانند در سه دسته اصلی قرار گیرند. در روش ترمیم اولیه، زخم ابتدا با بخیه بسته میشود اما به دلیل عوارضی مثل فشار یا عفونت، بعدا باز می‌گردد. در روش ترمیم ثانویه، زخم به‌ طور کامل باز گذاشته میشود تا از پایین به بالا بافت جدید تشکیل شود؛ این روش معمولا در زخمهای عفونی یا آلوده به کار می‌رود. نوع سوم یعنی ترمیم ثالثیه، ترکیبی است؛ زخم برای مدتی باز گذاشته میشود و سپس در شرایط کنترل‌ شده بسته می‌گردد. شناخت نوع زخم اهمیت زیادی در انتخاب روش مراقبت دارد.

اصول مراقبت از زخم جراحی باز

اولین اصل در مدیریت زخم، ارزیابی روزانه است. باید مرتبا وضعیت زخم بررسی شود تا علائم عفونت مانند قرمزی، گرمی، چرک یا بوی نامطبوع به موقع تشخیص داده شوند. همچنین وجود بافت مرده (سیاه یا زرد) یا بافت سالم و قرمز گرانولاسیون باید مورد توجه قرار گیرد. نوع ترشحات زخم نیز راهنمایی مهمی برای پزشک است؛ از ترشحات شفاف و سروزی گرفته تا خونی یا چرکی.

تمیز نگه‌ داشتن زخم بسیار حیاتی است. بهترین روش شستشو استفاده از سرم نرمال سالین و ابزار استریل است. برخلاف تصور عمومی، استفاده از محلول‌ های قوی مثل بتادین یا آب اکسیژنه برای زخمهای در حال ترمیم توصیه نمیشود، زیرا این مواد میتوانند بافت‌ های جدید و سالم را تخریب کنند. در صورتی که بافت مرده وجود داشته باشد، دبریدمان لازم است. این کار میتواند با پانسمان‌ های مرطوب، ژل‌ های مخصوص یا در موارد شدیدتر به صورت جراحی توسط پزشک انجام شود.

انتخاب پانسمان مناسب مرحله مهم دیگری است. پانسمان باید تعادل بین رطوبت کافی برای ترمیم و جلوگیری از خیس شدن بیش از حد را ایجاد کند. برای زخم‌های خشک از هیدروژل، برای زخم‌های با ترشح متوسط از فوم، و برای زخم‌های پرترشح از پانسمان آلژینات استفاده می‌شود. پانسمان‌ های ضد میکروبی نیز در زخم‌های عفونی کاربرد دارند. دفعات تعویض پانسمان بسته به شرایط متفاوت است؛ در زخم‌های غیرعفونی معمولاً هر ۲ تا ۳ روز کافی است، اما در زخمهای عفونی باید روزانه تعویض شوند.

کنترل درد یکی دیگر از اصول مراقبتی است. استفاده از مسکن‌ های ساده مانند استامینوفن یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی میتواند درد را کاهش دهد. گاهی توصیه میشود بیمار قبل از تعویض پانسمان، داروی مسکن مصرف کند تا فرآیند برایش راحت‌تر باشد. علاوه بر این، پیشگیری از عفونت از طریق شستشوی دست‌ ها، استفاده از وسایل استریل و در موارد لازم مصرف آنتی‌ بیوتیک‌ ها بسیار اهمیت دارد.

رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین C و روی می‌تواند روند ترمیم را سرعت بخشد. همچنین نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت بافت‌ ها ضروری است. فعالیت‌ های روزانه نیز باید محدود شوند؛ به‌ ویژه بلند کردن اجسام سنگین یا هر حرکتی که به ناحیه جراحی فشار وارد کند باید تا زمان بهبودی کامل پرهیز شود.

علائم هشدار و عوارض احتمالی

برخی تغییرات میتوانند نشانه عوارض جدی باشند. افزایش ناگهانی درد، بروز تب، ترشحات بدبو یا چرکی، باز شدن مجدد لبه‌ های زخم یا مشاهده بافت سیاه و مرده (نکروز) از جمله این علائم هستند. در صورت بروز چنین نشانه‌هایی مراجعه سریع به پزشک ضروری است. هایپرگرانولاسیون یا رشد بیش از حد بافت ترمیمی نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که ممکن است نیاز به مداخله پزشک داشته باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر بیمار دچار تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد شود، قرمزی و تورم زخم گسترش یابد، ترشحات چرکی یا بوی نامطبوع مشاهده شود یا زخم به‌ طور ناگهانی باز گردد، مراجعه فوری به پزشک الزامی است. همچنین اگر شدت درد با مصرف مسکن کاهش نیابد، باید وضعیت توسط جراح بررسی شود.

مراجعه به کلینیک زخم البرز می‌تواند جلوی عفونت ها و آسیب های جدی را بگیرد و روند بهبود زخم شما را تضمین کند.

پس به جای نگرانی، همین امروز اگر نشانه هایی که اشاره شده را دیدید

با ارسال تصاویر زخم و مشخصات خود از مشاوره رایگان واتساپ بهره مند شوید.

و یا با تماس تلفنی مستقیم با متخصصین زخم هرچه سریعتر اقدام به درمان زخمهای خود کنید.

مراقبت‌های بلندمدت پس از بهبود زخم

پس از بسته‌ شدن و ترمیم زخم، مراقبت‌ها همچنان ادامه دارد. استفاده از ژل‌های سیلیکونی یا کرم‌های مخصوص می‌تواند در کاهش اسکار زخم و یکنواخت شدن پوست موثر باشد. ماساژ ملایم ناحیه پس از اجازه پزشک، جریان خون را بهبود می‌دهد و روند ترمیم را کامل‌ تر می‌کند. همچنین محافظت از زخم در برابر نور مستقیم خورشید مانع از تیره شدن جای زخم می‌شود. پیگیری‌های منظم با جراح یا متخصص زخم کمک می‌کند تا در صورت بروز هر مشکل جدید، به موقع اقدام شود.

مراقبت از زخم‌های جراحی باز فرآیندی حساس و چند مرحله‌ ای است که نیازمند دقت، نظارت روزانه و رعایت اصول پزشکی است. تمیز نگه‌داشتن زخم، انتخاب پانسمان مناسب، کنترل درد، رعایت بهداشت و تغذیه صحیح همگی نقش مهمی در تسریع بهبودی دارند. بیمار باید همواره دستورات پزشک خود را دنبال کند و در صورت مشاهده هرگونه علامت هشدار، سریعاً به مراکز درمانی مراجعه نماید.