تفاوت بین زخم‌ های شریانی و وریدی

زخم‌ ها، جراحت‌ هایی هستند که به درستی بهبود پیدا نمیکنند و معمولا درد و ناراحتی زیادی برای افراد ایجاد میکنند. زخم‌ های شریانی و وریدی دو نوع شایع زخم مزمن هستند که هرچند هر دو به گردش خون ضعیف مربوط میشوند، اما علل، ویژگیهای بالینی و روشهای درمانی متفاوتی دارند. این مقاله کلینیک زخم البرز یک مقایسه جامع بین زخمهای شریانی و وریدی ارائه میدهد و بر روی فیزیولوژی بیماری، عوامل خطر، ویژگی‌های بالینی، روش‌های تشخیصی و استراتژی‌های درمانی آنها تمرکز دارد.

1. فیزیولوژی بیماری

زخم‌ های شریانی

زخمهای شریانی، که به آنها زخمهای ایسکمیک نیز گفته می‌شود، به دلیل کمبود خونرسانی به بافت‌ ها به علت مسدود یا باریک شدن شریان‌ها ایجاد می‌شوند. این کاهش جریان خون که ناشی از آترواسکلروز (جمع شدن پلاک‌ های چربی) یا بیماری شریان محیطی (PAD) و سایر مشکلات شریانی است، منجر به کمبود اکسیژن و مواد مغذی در بافت‌ها می‌شود و در نهایت باعث نکروز بافت و ایجاد زخم می‌شود. مکانیسم اصلی، کمبود تغذیه و اکسیژن در بافت‌ها به خصوص در نواحی آسیب‌پذیر بدن مانند اندام‌های تحتانی است.

زخم‌ های وریدی

از طرف دیگر، زخم‌های وریدی نتیجه نارسایی مزمن وریدی (CVI) هستند، وضعیتی که در آن وریدها قادر به بازگرداندن خون به قلب به طور مؤثر نیستند و باعث تجمع خون در اندام‌های تحتانی می‌شود. این تجمع باعث افزایش فشار وریدی می‌شود که تبادل اکسیژن و مواد مغذی در مویرگ‌ ها را تحت تأثیر قرار میدهد. در طول زمان، فشار وریدی بالا به پوست و بافت‌های زیرین آسیب می‌زند و باعث ایجاد زخم می‌شود. مشکل اصلی در زخم‌های وریدی عملکرد ضعیف وریدها، به‌ویژه دریچه‌های وریدی است که مانع برگشت خون به عقب می‌شوند.

2. عوامل خطر

عوامل خطر برای زخمهای شریانی

•  آترواسکلروز و بیماری شریانی: شایع‌ ترین علت، جایی که رسوبات چربی شریان‌ ها را باریک می‌کند.
•  بیماری شریان محیطی (PAD): وضعیتی که در آن شریان‌ های محیطی، به ویژه در پاها، باریک یا مسدود میشوند.
•  فشار خون بالا:  به عروق آسیب وارد میکند و خطر مسدود شدن شریان‌ ها را افزایش میدهد.
•  سیگار کشیدن: عامل خطر اصلی برای آترواسکلروز و آسیب به شریانها.
•  دیابت: جریان خون را تحت تأثیر قرار میدهد و پیشرفت آسیب شریانی را تسریع میکند.
•  سن: افراد مسن‌ تر بیشتر در معرض ابتلا به بیماری شریانی و در نتیجه زخم شریانی قرار دارند.
•  کلسترول بالا: به تشکیل پلاک‌ ها در شریان‌ ها کمک میکند.

 عوامل خطر برای زخمهای وریدی

•  نارسایی مزمن وریدی (CVI): اصلی‌ ترین عامل خطر که معمولاً ناشی از واریس یا ترومبوز وریدی عمقی (DVT) است.
•  چاقی: اضافه وزن فشار بیشتری به وریدها وارد کرده و بازگشت خون به قلب را دشوارتر میکند.
•  ایستادن یا نشستن طولانی مدت: مشاغلی که نیاز به ایستادن یا نشستن طولانی دارند باعث تجمع خون در وریدهای پاها میشود.
•  سن: با افزایش سن، وریدهای پا ضعیف‌تر می‌شوند و کارآیی آنها در بازگشت خون به قلب کاهش می‌یابد.
•  بارداری: بارداری فشار وریدی را افزایش داده و خطر نارسایی وریدی را افزایش میدهد.
•  ترومبوز وریدی عمقی قبلی (DVT): منجر به آسیب دریچه‌های وریدی و نارسایی وریدی میشود.
•  سابقه خانوادگی: پیش‌زمینه ژنتیکی می‌تواند احتمال ابتلا به CVI و زخمهای وریدی را افزایش دهد.

3. ویژگیهای بالینی

 3.1 ویژگیهای بالینی زخمهای شریانی

– موقعیت: معمولاً در پاها، کف پا و انگشتان پا به ویژه در مناطقی مانند پاشنه‌ها، مچ پا یا انگشتان پا که بر روی برآمدگی‌های استخوانی قرار دارند، ایجاد می‌شوند.

– ظاهر: زخم‌های گرد و عمیق با لبه‌های مشخص که معمولاً دارای پایه‌ای رنگ پریده یا نکروزه هستند. پوست اطراف ممکن است براق، نازک و بدون مو باشد.

– درد: درد شدید، به ویژه با فعالیت یا زمانی که پاها بالا هستند، به دلیل ایسکمی.

– رنگ: بستر زخم معمولاً رنگ پریده است و پوست اطراف ممکن است دچار رنگ‌پریدگی یا سیانوز (آبی) شود.

– نبض: نبض‌ها در اندام مبتلا، به ویژه در پا یا مچ، کاهش یافته یا غایب است.

– دما: پوست اطراف زخم ممکن است به دلیل گردش خون ضعیف سرد باشد.

 3.2 ویژگی‌های بالینی زخم‌های وریدی

– موقعیت: معمولاً در پاها، به ویژه در اطراف مچ داخلی (مالئولوس داخلی) ایجاد می‌شوند.

– ظاهر: زخم‌های کم عمق با حاشیه‌های نامنظم و پایه‌ای قرمز یا زرد، با احتمال وجود هایپرپیگمانتاسیون، پوست ضخیم و احتمال وجود اگزما وریدی.

– درد: درد خفیف تا متوسط، معمولاً با ایستادن یا نشستن طولانی مدت تشدید می‌شود و با بالا بردن پاها تسکین می‌یابد.

– رنگ: پوست اطراف زخم معمولاً تغییر رنگ می‌دهد و نشان‌دهنده درماتیت استازی یا رنگ‌پریدگی قهوه‌ای است.

– نبض: نبض‌ها در اندام مبتلا طبیعی است.

– ادم: ورم اطراف زخم، که با ایستادن تشدید می‌شود.

4. روش‌های تشخیصی

تشخیص زخم‌های شریانی

– شاخص مچ به بازو (ABI): آزمایشی ساده برای اندازه‌ گیری جریان خون به پاها با مقایسه فشار خون در مچ پا و بازو. ABI پایین نشان‌دهنده نارسایی شریانی است.

– اولتراسوند داپلر: برای ارزیابی جریان خون و تشخیص مسدود شدن یا باریک شدن شریان‌ها استفاده می‌شود.

– آرترئوگرافی: یک روش تهاجمی که شامل تزریق رنگ به شریان‌ ها برای به‌ دست آوردن تصاویر دقیق از انسداد شریانی است.

– تصویربرداری ام‌ آر‌ آی یا سی‌تی آنژیوگرافی: تکنیک‌ های تصویربرداری پیشرفته برای ارزیابی جریان خون شریانی و تشخیص ناهنجاری‌ ها.

تشخیص زخم‌های وریدی

– معاینه بالینی: وجود واریس یا علائم نارسایی مزمن وریدی در تاریخچه و معاینه فیزیکی بیمار.

– اولتراسوند داپلر: ابزار تشخیصی اصلی برای ارزیابی برگشت وریدی و نارسایی وریدی.

– وینوگرافی: روشی برای مشاهده وریدها که معمولاً زمانی که تشخیص مبهم باشد یا در صورتی که جراحی در نظر گرفته شده باشد، استفاده می‌شود.

– اولتراسوند دوبلکس: ترکیب تصویربرداری اولتراسوند و داپلر برای ارزیابی آناتومی وریدی و جریان خون.

زخم‌های وریدی معمولاً پیش‌آگهی بهتری نسبت به زخم‌های شریانی دارند، زیرا به خوبی به درمان فشاری و مراقبت از زخم پاسخ می‌دهند. با این حال، اگر نارسایی وریدی زمینه‌ای به‌طور مؤثر درمان نشود، احتمال عود زخم‌ها وجود دارد. زخمهای وریدی مزمن ممکن است ماهها طول بکشد تا بهبود یابند و بیماران باید مراقبت مناسب را ادامه دهند تا از عود آن جلوگیری کنند.

جمع بندی

زخم‌های شریانی و وریدی دو نوع متفاوت از زخمهای مزمن هستند که هر کدام دارای فیزیولوژی بیماری، عوامل خطر، ویژگیهای بالینی و روشهای درمانی خاص خود هستند. در حالی که زخم‌ های شریانی به دلیل گردش خون ضعیف ناشی از مسدود شدن شریان‌ ها ایجاد میشوند، زخمهای وریدی نتیجه نارسایی وریدی و تجمع خون در وریدها هستند. هر دو نوع زخم نیاز به تشخیص دقیق و درمان متناسب دارند تا بهبودی بهینه حاصل شود و خطر عوارض کاهش یابد. مداخله زودهنگام، مراقبت مناسب از زخم و مدیریت شرایط عروقی زمینه‌ ای برای بهبود نتایج بیمار و پیشگیری از آسیب‌ های بیشتر ضروری است.

اگر شما یا عزیزانتان با زخم‌ های وریدی یا شریانی دست و پنجه نرم میکنید، تیم درمان زخم کلینیک البرز کرج بهترین خدمات درمان زخم را در شهر کرج را ارائه میدهد. در کلینیک زخم البرز، ما از جدیدترین روشهای درمانی و تکنیک‌ های تخصصی برای بهبود سریع و موثر زخمها استفاده میکنیم. متخصصان ما با بررسی دقیق وضعیت بیمار، برنامه درمانی شخصی‌ سازی‌ شده ای ارائه میدهند تا بهبودی بدون عوارض و با سرعت بیشتر حاصل شود. در کلینیک زخم البرز ، ما به طور ویژه بر روی درمان زخمهای وریدی و شریانی تمرکز داریم و شما می‌توانید با مراجعه به ما، از خدمات تخصصی در این زمینه بهره‌ مند شوید. برای مشاوره و دریافت بهترین درمان زخم کرج، همین حالا با ما تماس بگیرید و بهبودی خود را آغاز کنید.